Dzień Dawcy Szpiku: Jak zostać Dawcą Szpiku Kostnego?

Ogólnopolski Dzień Dawcy Szpiku obchodzony jest 13 października od 2002 roku.

To dzień, który przypomina, jak ważne jest wsparcie dla osób z chorobami krwi. Przeszczep komórek macierzystych bywa jedyną szansą dla pacjentów z białaczką i chłoniakami.

Tylko około 25% chorych znajduje zgodnego dawcy w rodzinie. Reszta potrzebuje poszukiwań w rejestrach. W Polsce ponad 2 miliony osób dołączyło już do baz.

Rejestracja jest prosta: przez DKMS online z pakietem wymazowym, w Regionalnych Centrach Krwiodawstwa i podczas akcji. Każda nowa osoba zwiększa szansę na dopasowanie.

W tej sekcji wyjaśnimy, komu i kiedy szpiku potrzeba najbardziej, jak działa baza potencjalnych dawców i jak krok po kroku zostać dawcą szpiku.

Dzień Dawcy SzpikuKluczowe wnioski

  • 13 października to data przypominająca o potrzebie rejestracji nowych dawców.
  • Przeszczep może uratować życie osób z białaczką i chłoniakami.
  • Tylko 25% chorych znajduje zgodnego krewniaka — reszta potrzebuje bazy.
  • Rejestracja możliwa online przez DKMS, w RCKiK lub podczas wydarzeń.
  • Każda nowa osoba w bazie zwiększa szanse dopasowania dla pacjentów.
  • Dowiesz się, jak przygotować się do rejestracji i co oznacza zgodność HLA.

Dlaczego szpik ratuje życie i czemu wciąż potrzebujemy nowych Dawców

Szpik kostny jest fundamentem produkcji krwi — bez niego leczenie wielu pacjentów nie byłoby możliwe.

Szpik wytwarza komórki krwiotwórcze, które tworzą czerwone i białe krwinki oraz płytki. W chorobach hematologicznych, jak białaczka czy chłoniak, układ krwiotwórczy zawodzi.

Kiedy szpiku jest uszkodzony, przeszczep zdrowych komórek staje się często jedyną szansą na powrót do zdrowia. Sukces zależy od zgodności HLA — zwykle 9–10 cech.

A detailed cross-section of a human bone, highlighting the intricate structure of the bone marrow. The image should depict the bone's outer cortex, the inner trabecular bone, and the central medullary cavity where the hematopoietic stem cells reside. Render the image with a scientific, medical illustration style, using a neutral color palette and soft lighting to emphasize the delicate, life-sustaining nature of the bone marrow. Capture the critical role of bone marrow in producing blood cells and the importance of bone marrow donors in saving lives.

Nowotwory krwi i przemiana leczenia

Przeszczep pomaga chorym, gdy leczenie chemiczne nie wystarcza. Tylko około 25% pacjentów znajduje zgodnego dawcy w rodzinie.

Statystyki i wyzwania

  • Ok. 20% polskich pacjentów nadal nie znajduje dawcy.
  • Większe rejestry zwiększają szanse na dopasowanie.
  • Szybkie dopasowanie skraca czas oczekiwania i ratuje życie pacjenta.

13 października to dzień dawcy szpiku — okazja, by podkreślić rolę edukacji i zachęcić nowe osoby do rejestracji. Każdy nowy dawca realnie zwiększa szansę chorych.

Jak zostać dawcą szpiku - kompletny przewodnik po rejestracji

Zgłoszenie jako potencjalny dawca wymaga kilku prostych kroków, które można wykonać z domu.

A bright, vibrant illustration depicting the process of becoming a bone marrow donor. In the foreground, a person's hand holding a registration form, symbolizing the initial step of the registration process. In the middle ground, a medical professional in scrubs conducting a blood test, representing the screening and compatibility testing. In the background, a diverse group of people connected by a network of glowing lines, signifying the broader community of bone marrow donors. The scene is illuminated by warm, natural lighting, conveying a sense of hope and compassion. The overall composition emphasizes the simplicity and importance of the act of becoming a donor, encouraging the viewer to take that first step.

Rejestracja online w bazie DKMS

Zamawiasz bezpłatny pakiet rejestracyjny z pałeczkami do wymazu i formularzem. Wykonujesz wymaz z wewnętrznej strony policzka w domu i odsyłasz zestaw.

  1. Wypełnij formularz i dołącz wymaz.
  2. Laboratorium oznacza antygeny HLA.
  3. Po weryfikacji trafiasz do bazy jako potencjalnym dawcą.

Centrum krwiodawstwa - co zabrać i jak wygląda zgłoszenie

W odwiedziny w centrum krwiodawstwa wystarczy dowód osobisty i wypełniony formularz. Nie trzeba być na czczo ani rezerwować wizyty.

Akcje terenowe oraz kryteria kwalifikacji

Na stoiskach podczas akcji wykonasz szybki wymaz i złożysz dokumenty. W razie ograniczeń epidemiologicznych lepiej zarejestrować się online i zrobić wymaz w domu.

  • Wiek: 18–55 lat.
  • Stan zdrowia: brak ciężkich chorób przewlekłych.
  • Przeciwwskazania: m.in. choroby autoimmunologiczne, HIV, nowotwory czy uzależnienia.

Ważne: rzetelne podanie informacji medycznych chroni Ciebie i biorcę komórek. Aktualizuj dane kontaktowe w bazie, by koordynatorzy mogli szybko się z Tobą skontaktować.

Dzień Dawcy Szpiku - jak dołączyć, zorganizować i zaangażować innych

Wspólne działania online i offline potrafią znacząco powiększyć bazę potencjalnych dawców. Wirtualny dzień dawcy można zorganizować z poziomu telefonu: przygotuj opis celu akcji, grafikę i jasne informacje, które skłonią osoby, by zarejestrować się.

Wirtualne akcje i komunikaty

Opublikuj cel akcji, prostą instrukcję jak zamówić pakiet i wypełnić formularz. Poproś o udostępnienia, aby zwiększać liczbę rejestracji w bazie.

Wsparcie dla konkretnego pacjenta

Akcja dedykowana pacjentowi skupia się na poszukiwaniu bliźniaka genetycznego. Podaj krótką historię, wskazówki dotyczące wymazu i link do formularza zgłoszeniowego.

Program w firmach i instytucjach

W ramach CSR zaproś eksperta na krótką prelekcję, ustaw punkt rejestracyjny (wymaz, pakiet informacyjny) i zaplanuj Q&A. Mierz efekty: liczba wejść, wniosków o rejestracji i udostępnień — to pozwoli zoptymalizować cel następnych akcji.

Wniosek

Twoja decyzja o rejestracji może odmienić czyjeś życie.

Przeszczepy komórek krwiotwórczych ratują pacjentów z białaczką i chłoniakiem. Dobór odbywa się m.in. na podstawie antygenów HLA, a tylko jedna czwarta osób znajduje zgodnego dawcy w rodzinie.

Rejestracja jest prosta: online (pakiet z wymazem), w RCKiK lub podczas akcji prozdrowotnych. W najbliższych miesiącach warto podjąć decyzję i zostać potencjalnym dawcą.

Pamiętaj: szpiku jest nie da się wytworzyć sztucznie — każde zgłoszenie zwiększa szansę chorych na powrót do zdrowia. Dziel się rzetelnymi informacje i zachęcaj bliskich.

FAQ

Co to jest przeszczep krwiotwórczych komórek i kiedy jest potrzebny?

Przeszczep polega na podaniu zdrowych komórek krwiotwórczych pacjentowi, u którego układ krwiotwórczy został zniszczony przez chorobę lub leczenie. Stosuje się go przy białaczkach, chłoniakach i niektórych wrodzonych chorobach krwi, gdy inne metody zawodzą.

Jakie komórki są pobierane od dawcy i czym jest zgodność HLA?

Pobiera się komórki macierzyste z krwi obwodowej lub szpiku kostnego. Zgodność HLA to zestaw markerów immunologicznych, które muszą być jak najbardziej zbliżone między dawcą a biorcą, by zmniejszyć ryzyko odrzutu i powikłań.

Dlaczego potrzebna jest ciągła rejestracja nowych dawców?

Wiele osób chorych nie znajduje zgodnego dawcy w rodzinie, dlatego baza nowych ochotników zwiększa szansę znalezienia bliźniaka genetycznego i uratowania życia.

Jak zarejestrować się jako potencjalny dawca w Polsce?

Można zgłosić się online do organizacji takiej jak DKMS, otrzymać bezpłatny pakiet rejestracyjny i wykonać wymaz w domu lub na miejscu podczas akcji. Alternatywnie rejestracja odbywa się w regionalnym centrum krwiodawstwa.

Co zawiera pakiet rejestracyjny i jak przebiega weryfikacja?

Pakiet zawiera formularz, wymazówkę do pobrania materiału oraz instrukcję wysyłki. Po otrzymaniu próbki laboratorium oznacza HLA i wprowadza dane do bazy, a następnie wolontariusz otrzymuje potwierdzenie rejestracji.

Jak wygląda pobranie materiału — czy to boli i ile trwa?

Pobranie wymazu z jamy ustnej jest bezbolesne i szybkie. Gdy dojdzie do kwalifikacji do pobrania komórek, procedura może polegać na pobraniu z krwi (aferyza) lub ze szpiku pod znieczuleniem; większość dawców wraca do zdrowia szybko.

Kto może zostać dawcą — jakie są podstawowe kryteria?

Zwykle osoby w wieku 18–55 lat, w dobrym stanie zdrowia, bez przeciwwskazań medycznych. Szczegółowe kryteria ocenia lekarz podczas kwalifikacji.

Czy rejestracja w bazie jest bezpłatna i co z ochroną danych?

Rejestracja w organizacjach typu DKMS jest darmowa. Dane medyczne i osobowe przechowuje się zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych i używa wyłącznie do celów poszukiwania dawcy.

Jak organizować akcję informacyjną lub event w firmie?

Skontaktuj się z lokalną organizacją lub centrum krwiodawstwa, zamów materiały edukacyjne i pakiety rejestracyjne, zaplanuj stoiska z wymazami oraz prelekcje o celu akcji i procedurach.

Co to jest wirtualna akcja rejestracyjna i jak w niej uczestniczyć?

Wirtualna akcja polega na promowaniu rejestracji online i udostępnianiu linków do zamówienia pakietu rejestracyjnego. Uczestnik zostaje w domu, wykonuje wymaz i wysyła próbkę pocztą zgodnie z instrukcją.

Jak wygląda pomoc podczas akcji dedykowanej konkretnemu pacjentowi?

Tego typu wydarzenia mobilizują społeczność do szybszej rejestracji i poszerzenia bazy potencjalnych dawców w celu znalezienia zgodnego profilu. Organizatorzy współpracują z lekarzami i instytucjami, aby dotrzeć do jak największej liczby osób.

Czy uczestnictwo w akcji naraża darczyńców na koszty lub utratę pracy?

Rejestracja i procedury są bezpłatne. Zabiegi odbywają się w systemie opieki zdrowotnej, a pracodawcy często udzielają zwolnienia lub wsparcia; szczegóły warto ustalić z organizatorem i lekarzem.

Jakie terminy i ważne daty warto zapamiętać?

W Polsce październik bywa poświęcony świadomości dawstwa, a konkretne wydarzenia i dni obchodów są ogłaszane przez organizacje takie jak DKMS i regionalne centra krwiodawstwa — warto śledzić ich strony i media społecznościowe.