
Dzień Dawcy Szpiku: Jak zostać Dawcą Szpiku Kostnego?
Ogólnopolski Dzień Dawcy Szpiku obchodzony jest 13 października od 2002 roku.
To dzień, który przypomina, jak ważne jest wsparcie dla osób z chorobami krwi. Przeszczep komórek macierzystych bywa jedyną szansą dla pacjentów z białaczką i chłoniakami.
Tylko około 25% chorych znajduje zgodnego dawcy w rodzinie. Reszta potrzebuje poszukiwań w rejestrach. W Polsce ponad 2 miliony osób dołączyło już do baz.
Rejestracja jest prosta: przez DKMS online z pakietem wymazowym, w Regionalnych Centrach Krwiodawstwa i podczas akcji. Każda nowa osoba zwiększa szansę na dopasowanie.
W tej sekcji wyjaśnimy, komu i kiedy szpiku potrzeba najbardziej, jak działa baza potencjalnych dawców i jak krok po kroku zostać dawcą szpiku.
Kluczowe wnioski
- 13 października to data przypominająca o potrzebie rejestracji nowych dawców.
- Przeszczep może uratować życie osób z białaczką i chłoniakami.
- Tylko 25% chorych znajduje zgodnego krewniaka — reszta potrzebuje bazy.
- Rejestracja możliwa online przez DKMS, w RCKiK lub podczas wydarzeń.
- Każda nowa osoba w bazie zwiększa szanse dopasowania dla pacjentów.
- Dowiesz się, jak przygotować się do rejestracji i co oznacza zgodność HLA.
Dlaczego szpik ratuje życie i czemu wciąż potrzebujemy nowych Dawców
Szpik kostny jest fundamentem produkcji krwi — bez niego leczenie wielu pacjentów nie byłoby możliwe.
Szpik wytwarza komórki krwiotwórcze, które tworzą czerwone i białe krwinki oraz płytki. W chorobach hematologicznych, jak białaczka czy chłoniak, układ krwiotwórczy zawodzi.
Kiedy szpiku jest uszkodzony, przeszczep zdrowych komórek staje się często jedyną szansą na powrót do zdrowia. Sukces zależy od zgodności HLA — zwykle 9–10 cech.
Nowotwory krwi i przemiana leczenia
Przeszczep pomaga chorym, gdy leczenie chemiczne nie wystarcza. Tylko około 25% pacjentów znajduje zgodnego dawcy w rodzinie.
Statystyki i wyzwania
- Ok. 20% polskich pacjentów nadal nie znajduje dawcy.
- Większe rejestry zwiększają szanse na dopasowanie.
- Szybkie dopasowanie skraca czas oczekiwania i ratuje życie pacjenta.
13 października to dzień dawcy szpiku — okazja, by podkreślić rolę edukacji i zachęcić nowe osoby do rejestracji. Każdy nowy dawca realnie zwiększa szansę chorych.
Jak zostać dawcą szpiku - kompletny przewodnik po rejestracji
Zgłoszenie jako potencjalny dawca wymaga kilku prostych kroków, które można wykonać z domu.
Rejestracja online w bazie DKMS
Zamawiasz bezpłatny pakiet rejestracyjny z pałeczkami do wymazu i formularzem. Wykonujesz wymaz z wewnętrznej strony policzka w domu i odsyłasz zestaw.
- Wypełnij formularz i dołącz wymaz.
- Laboratorium oznacza antygeny HLA.
- Po weryfikacji trafiasz do bazy jako potencjalnym dawcą.
Centrum krwiodawstwa - co zabrać i jak wygląda zgłoszenie
W odwiedziny w centrum krwiodawstwa wystarczy dowód osobisty i wypełniony formularz. Nie trzeba być na czczo ani rezerwować wizyty.
Akcje terenowe oraz kryteria kwalifikacji
Na stoiskach podczas akcji wykonasz szybki wymaz i złożysz dokumenty. W razie ograniczeń epidemiologicznych lepiej zarejestrować się online i zrobić wymaz w domu.
- Wiek: 18–55 lat.
- Stan zdrowia: brak ciężkich chorób przewlekłych.
- Przeciwwskazania: m.in. choroby autoimmunologiczne, HIV, nowotwory czy uzależnienia.
Ważne: rzetelne podanie informacji medycznych chroni Ciebie i biorcę komórek. Aktualizuj dane kontaktowe w bazie, by koordynatorzy mogli szybko się z Tobą skontaktować.
Dzień Dawcy Szpiku - jak dołączyć, zorganizować i zaangażować innych
Wspólne działania online i offline potrafią znacząco powiększyć bazę potencjalnych dawców. Wirtualny dzień dawcy można zorganizować z poziomu telefonu: przygotuj opis celu akcji, grafikę i jasne informacje, które skłonią osoby, by zarejestrować się.
Wirtualne akcje i komunikaty
Opublikuj cel akcji, prostą instrukcję jak zamówić pakiet i wypełnić formularz. Poproś o udostępnienia, aby zwiększać liczbę rejestracji w bazie.
Wsparcie dla konkretnego pacjenta
Akcja dedykowana pacjentowi skupia się na poszukiwaniu bliźniaka genetycznego. Podaj krótką historię, wskazówki dotyczące wymazu i link do formularza zgłoszeniowego.
Program w firmach i instytucjach
W ramach CSR zaproś eksperta na krótką prelekcję, ustaw punkt rejestracyjny (wymaz, pakiet informacyjny) i zaplanuj Q&A. Mierz efekty: liczba wejść, wniosków o rejestracji i udostępnień — to pozwoli zoptymalizować cel następnych akcji.
Wniosek
Twoja decyzja o rejestracji może odmienić czyjeś życie.
Przeszczepy komórek krwiotwórczych ratują pacjentów z białaczką i chłoniakiem. Dobór odbywa się m.in. na podstawie antygenów HLA, a tylko jedna czwarta osób znajduje zgodnego dawcy w rodzinie.
Rejestracja jest prosta: online (pakiet z wymazem), w RCKiK lub podczas akcji prozdrowotnych. W najbliższych miesiącach warto podjąć decyzję i zostać potencjalnym dawcą.
Pamiętaj: szpiku jest nie da się wytworzyć sztucznie — każde zgłoszenie zwiększa szansę chorych na powrót do zdrowia. Dziel się rzetelnymi informacje i zachęcaj bliskich.
FAQ
Co to jest przeszczep krwiotwórczych komórek i kiedy jest potrzebny?
Przeszczep polega na podaniu zdrowych komórek krwiotwórczych pacjentowi, u którego układ krwiotwórczy został zniszczony przez chorobę lub leczenie. Stosuje się go przy białaczkach, chłoniakach i niektórych wrodzonych chorobach krwi, gdy inne metody zawodzą.
Jakie komórki są pobierane od dawcy i czym jest zgodność HLA?
Pobiera się komórki macierzyste z krwi obwodowej lub szpiku kostnego. Zgodność HLA to zestaw markerów immunologicznych, które muszą być jak najbardziej zbliżone między dawcą a biorcą, by zmniejszyć ryzyko odrzutu i powikłań.
Dlaczego potrzebna jest ciągła rejestracja nowych dawców?
Wiele osób chorych nie znajduje zgodnego dawcy w rodzinie, dlatego baza nowych ochotników zwiększa szansę znalezienia bliźniaka genetycznego i uratowania życia.
Jak zarejestrować się jako potencjalny dawca w Polsce?
Można zgłosić się online do organizacji takiej jak DKMS, otrzymać bezpłatny pakiet rejestracyjny i wykonać wymaz w domu lub na miejscu podczas akcji. Alternatywnie rejestracja odbywa się w regionalnym centrum krwiodawstwa.
Co zawiera pakiet rejestracyjny i jak przebiega weryfikacja?
Pakiet zawiera formularz, wymazówkę do pobrania materiału oraz instrukcję wysyłki. Po otrzymaniu próbki laboratorium oznacza HLA i wprowadza dane do bazy, a następnie wolontariusz otrzymuje potwierdzenie rejestracji.
Jak wygląda pobranie materiału — czy to boli i ile trwa?
Pobranie wymazu z jamy ustnej jest bezbolesne i szybkie. Gdy dojdzie do kwalifikacji do pobrania komórek, procedura może polegać na pobraniu z krwi (aferyza) lub ze szpiku pod znieczuleniem; większość dawców wraca do zdrowia szybko.
Kto może zostać dawcą — jakie są podstawowe kryteria?
Zwykle osoby w wieku 18–55 lat, w dobrym stanie zdrowia, bez przeciwwskazań medycznych. Szczegółowe kryteria ocenia lekarz podczas kwalifikacji.
Czy rejestracja w bazie jest bezpłatna i co z ochroną danych?
Rejestracja w organizacjach typu DKMS jest darmowa. Dane medyczne i osobowe przechowuje się zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych i używa wyłącznie do celów poszukiwania dawcy.
Jak organizować akcję informacyjną lub event w firmie?
Skontaktuj się z lokalną organizacją lub centrum krwiodawstwa, zamów materiały edukacyjne i pakiety rejestracyjne, zaplanuj stoiska z wymazami oraz prelekcje o celu akcji i procedurach.
Co to jest wirtualna akcja rejestracyjna i jak w niej uczestniczyć?
Wirtualna akcja polega na promowaniu rejestracji online i udostępnianiu linków do zamówienia pakietu rejestracyjnego. Uczestnik zostaje w domu, wykonuje wymaz i wysyła próbkę pocztą zgodnie z instrukcją.
Jak wygląda pomoc podczas akcji dedykowanej konkretnemu pacjentowi?
Tego typu wydarzenia mobilizują społeczność do szybszej rejestracji i poszerzenia bazy potencjalnych dawców w celu znalezienia zgodnego profilu. Organizatorzy współpracują z lekarzami i instytucjami, aby dotrzeć do jak największej liczby osób.
Czy uczestnictwo w akcji naraża darczyńców na koszty lub utratę pracy?
Rejestracja i procedury są bezpłatne. Zabiegi odbywają się w systemie opieki zdrowotnej, a pracodawcy często udzielają zwolnienia lub wsparcia; szczegóły warto ustalić z organizatorem i lekarzem.
Jakie terminy i ważne daty warto zapamiętać?
W Polsce październik bywa poświęcony świadomości dawstwa, a konkretne wydarzenia i dni obchodów są ogłaszane przez organizacje takie jak DKMS i regionalne centra krwiodawstwa — warto śledzić ich strony i media społecznościowe.
- Szczegóły
- Autor: Jacek Szymanik
- Kategoria: Informacje
- Odsłon: 7

