Halina Witkowska uhonorowana: Zasłużony dla Kultury Polskiej - Informacje

Podczas gali Narodowego Instytutu Dziedzictwa, 16 października 2025 roku, Halina Witkowska odebrała odznaczenie przyznane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego jako uznanie za działalność na rzecz ochrony i popularyzacji dziedzictwa.

Wiadomość potwierdziła Kuźnia Kurpiowska w Pniewie — miejsce, które od lat pełni rolę lokalnego ośrodka tradycji. Kuźnia organizuje warsztaty haftu, wycinanki i kulinariów, utrzymując żywe praktyki kultury Puszczy Białej.

Laureatka jest hafciarką, pisankarką i twórczynią plastyki obrzędowej. Prowadzi warsztaty edukacyjne i otrzymała już nagrody, takie jak Oskar Kolberg czy laur „Perła”, co potwierdza jej wkład w zachowanie lokalnego dziedzictwa kulturowego.

W dalszej części artykułu omówimy rolę ministerstwa w ochronie niematerialnego dziedzictwa, wpisy na krajowe listy oraz znaczenie „strażników tradycji” — osób i instytucji, które budują tożsamość regionu.

Kluczowe wnioski

• Odznaczenie przyznane podczas gali NID to oficjalne docenienie pracy na rzecz dziedzictwa.
• Kuźnia Kurpiowska w Pniewie stanowi centrum praktyk i edukacji regionalnej.
• Laureatka łączy tradycyjne techniki: haft, pisankę i plastyka obrzędowa.
• Nagrody i wyróżnienia potwierdzają spójny dorobek artystyczny i społeczny.
• Dalsza część artykułu wyjaśni rolę ministerstwa i znaczenie wpisów na listy niematerialnego dziedzictwa.

Halina Witkowska uhonorowana odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej podczas gali Narodowego Instytutu Dziedzictwa

Ceremonia odbyła się 16 października 2025 roku, podczas gali Narodowego Instytutu Dziedzictwa, zbieżnej z obchodami Międzynarodowego Dnia Niematerialnego Dziedzictwa. Uroczystość miała charakter ogólnopolski i łączyła uhonorowania indywidualne z decyzjami systemowymi.

Gdzie i kiedy wręczono wyróżnienie

Gala odbyła się w roku 2025, na dzień przed międzynarodowymi obchodami niematerialnego dziedzictwa. Podczas tej samej ceremonii minister kultury Marta Cienkowska ogłosiła 31 nowych wpisów na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz 3 wpisy do rejestru dobrych praktyk.

Rola ministerstwa w ochronie tradycji

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego prowadzi procedury wpisu, promuje edukację i wspiera lokalne inicjatywy. System nagród, w tym Medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz odznaki zasłużony dla kultury, ułatwia wyróżnianie twórców i animatorów.

„Każdy wpis to opowieść o ludziach, miejscach i wartościach”

Żywe dziedzictwo w praktyce

Krajowa lista jest narzędziem dokumentowania i wzmacniania lokalnych praktyk. Wpisy dają impuls do rozwoju wspólnot i chronią pamięć o rzemiośle, obrzędach i zwyczajach.

• Przykłady wpisów ogłoszonych na gali: piernik toruński, hafciarstwo pałuckie, pokłony feretronów.
• Uroczystość łączy nagrody i decyzje systemowe, co buduje spójny ekosystem ochrony dziedzictwa.
• Tacy depozytariusze jak laureatka pełnią rolę „strażników tradycji” i wzmacniają tożsamość regionu.

Sylwetka laureatki: twórczyni plastyki obrzędowej, hafciarka, pisankarka i animatorka kultury Puszczy Białej

Laureatka znana jest z mistrzowskiego opanowania technik kurpiowskich i pracy warsztatowej. Jako twórczyni łączy praktykę artystyczną z działalnością edukacyjną, co czyni ją ważną postacią dla lokalnego dziedzictwa.

Specjalizacje i techniki

Specjalizuje się w oklejance kurpiowskiej — pisankach wykonywanych z rdzenia sitowia i kolorowej włóczki. Pracuje też z haftem białokurpiowskim, koronką, wycinanką oraz przygotowuje ozdoby świąteczne i palmy.

Najważniejsze nagrody

Jej dorobek został doceniony licznymi nagrodami. Wśród wyróżnień są Nagroda im. Oskara Kolberga (2018), laur „Perła” (2011), nagroda „Kurpik” (2013) i Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego (2019). Te tytuły potwierdzają wartość artystyczną i rolę w utrzymaniu plastyki obrzędowej.

Warsztaty i edukacja

Od 2005 r. pełni funkcję prezeski Stowarzyszenia „Puszcza Biała - Moja Mała Ojczyzna”. Prowadzi warsztaty w Kuźni Kurpiowskiej w Pniewie, gdzie uczy haftu, wycinanki i pieczenia fafernuchów.

• Prace artystki trafiają do zbiorów muzealnych.
• Łączy twórczość z animacją społeczną i promocją dziedzictwa.
• Działalność ta wzmacnia tożsamość i przekaz tradycji.

Kuźnia Kurpiowska i Stowarzyszenie „Puszcza Biała - Moja Mała Ojczyzna”: ostoja tożsamości Kurpi Białych

Kuźnia Kurpiowska w Pniewie przeszła od skromnej izby regionalnej do rozpoznawalnego centrum edukacji i rzemiosła. W 2003 r. założono Izbę Regionalną, a od 2005 r. działa tu Stowarzyszenie „Puszcza Biała - Moja Mała Ojczyzna”.

Budynkiem stała się odrestaurowana, ponadstuletnia szkoła. W 2013 r. dołożono drewnianą kuźnię kowalską. Dzięki temu oferta praktyczna i edukacyjna znacząco się poszerzyła.

Kuźnia prowadzi lekcje muzealne, warsztaty haftu, wycinanki i kulinarne oraz prezentacje ginących zawodów. Miejsce integruje mieszkańców, wzmacnia tożsamość i tworzy przestrzeń dla żywego dziedzictwa.

Twórczyni programów edukacyjnych, halina witkowska, współtworzyła scenariusze zajęć łączące rzemiosło z historią i językiem Kurpi Białych. Kuźnia stała się też ośrodkiem dobrych praktyk w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

• Od izby regionalnej (2003) do centrum warsztatowego.
• Stowarzyszenie od 2005 r. koordynuje projekty i promocję dziedzictwa.
• Kuźnia to model edukacyjny wpisujący się w krajowe strategie ochrony niematerialnego dziedzictwa.

„Kuźnia jest miejscem przekazu i spotkań międzypokoleniowych”

Wniosek

Uznanie nadane podczas październikowej gali NID potwierdza długotrwałe zaangażowanie w ochronę lokalnych praktyk i przekazu.

To wyróżnienie jest efektem pracy artystycznej i edukacyjnej, docenionej wcześniej nagrodami takimi jak Nagroda im. Oskara Kolberga czy nagroda Marszałka Województwa.

Kuźnia Kurpiowska oraz Stowarzyszenie „Puszcza Biała - Moja Mała Ojczyzna” pokazują, jak łączyć rzemiosło z animacją społeczności. Stałe wsparcie instytucji i udział mieszkańców są kluczem do trwałości dziedzictwa i rozwoju kultury.

Rekomendujemy śledzić działania ośrodka i uczestniczyć w warsztatach. Taki model pracy wzmacnia pozycję lokalnych depozytariuszy jako prawdziwych strażników tradycji.

FAQ

Gdzie i kiedy wręczono wyróżnienie podczas gali Narodowego Instytutu Dziedzictwa?

Wyróżnienie zostało wręczone podczas oficjalnej gali organizowanej przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. Uroczystość odbyła się w siedzibie instytutu, a jej termin nawiązywał do obchodów lokalnych tradycji i programu ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Jaka jest rola Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ochronie niematerialnego dziedzictwa?

Ministerstwo koordynuje programy identyfikacji i ochrony elementów niematerialnego dziedzictwa, finansuje projekty dokumentujące tradycje oraz wspiera inicjatywy lokalne, takie jak wpisy na krajową listę dziedzictwa czy wsparcie dla placówek edukacyjnych i twórców ludowych.

Co oznacza wpis na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego?

Wpis na listę potwierdza wartość kulturową danej praktyki, rzemiosła lub obrzędu. Ułatwia dostęp do środków ochrony, zwiększa rozpoznawalność i pomaga organizować działania edukacyjne oraz wydarzenia popularyzujące tradycję.

Czym zajmuje się twórczyni plastyki obrzędowej z Puszczy Białej?

Twórczyni specjalizuje się w technikach kurpiowskich: oklejance, haftach białokurpiowskich, koronkarstwie, wycinankach oraz wypieku pieczywa obrzędowego. Prowadzi warsztaty i animuje życie kulturalne regionu, przekazując umiejętności kolejnym pokoleniom.

Jakie nagrody i wyróżnienia ma na koncie laureatka?

Wśród najważniejszych nagród znajdują się wyróżnienia krajowe związane z ochroną tradycji i rękodzieła, w tym statuetki i nagrody marszałkowskie. Te laury potwierdzają wkład w zachowanie i rozwój lokalnej kultury.

Jaką rolę pełni Kuźnia Kurpiowska w Pniewie?

Kuźnia Kurpiowska działa jako centrum edukacyjne i warsztatowe. Organizuje zajęcia, wystawy i projekty praktyczne, które pomagają zachować techniki rzemieślnicze oraz wzmacniają tożsamość kulturową społeczności Kurpi Białych.

Czym zajmuje się Stowarzyszenie „Puszcza Biała - Moja Mała Ojczyzna”?

Stowarzyszenie prowadzi działania na rzecz ochrony lokalnego dziedzictwa, organizuje festiwale, prowadzi izby regionalne i wspiera inicjatywy edukacyjne. Skupia mieszkańców i twórców, by promować tradycje oraz rozwijać turystykę kulturową.

Jakie inicjatywy edukacyjne prowadzone są dla młodzieży?

Organizowane są warsztaty rzemiosła, lekcje muzealne, zajęcia praktyczne w Kuźni Kurpiowskiej oraz programy partnerskie ze szkołami. Dzięki temu młodzi ludzie poznają techniki haftu, wycinanki i wypieku tradycyjnego pieczywa.

Jak lokalna społeczność korzysta z działań ochrony dziedzictwa?

Działania te wzmacniają poczucie tożsamości, tworzą miejsca pracy w sektorze kultury i turystyki oraz przyciągają odwiedzających. Projekty edukacyjne integrują mieszkańców i wspierają przekazywanie umiejętności międzypokoleniowo.

Jak zgłosić projekt lub twórcę do programu ochrony niematerialnego dziedzictwa?

Zgłoszenia zwykle przyjmują lokalne instytucje kultury lub Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Należy przygotować opis praktyki, jej znaczenie dla społeczności oraz dokumentację fotograficzną i wideo. Konsultacje prowadzą również regionalne ośrodki kultury.